Održana Prva Konferencija srpske dijaspore u Australiji

Događaj je okupio više od 120 pripadnika srpske zajednice – predstavnike srpskih organizacija, privrednike i uticajne pojedince srpskog porekla, ali i druge predstavnike političkog, ekonomskog, kulurnog i javnog života iz svih delova Australije (Pert, Adelejd, Melburn, Kanbera, Sidnej, Brizbejn).

Program konferencije vodila je Tatjana Pandurević, koja je u uvodu istakla ciljeve konferencije – bolje povezivanje srpske zajednice širom Australije, jačanje srpskog kulturnog identiteta, kao i izgradnju trajne veze između Srbije i Australije. Kroz dijalog, saradnju i razmenu znanja i iskustava, svrha ovakvog događaja, kako je navela, leži u stvaranju novih mogućnosti u oblasti trgovine, investicija, inovacija i kulturnog razvoja – podstičući ponos na srpsko nasleđe i osnažujući buduće generacije da aktivno oblikuju srpsku budućnost. Događaj je zvanično otvoren intoniranjem nacionalnih himni Srbije i Australije.

Prisutnima se prvi obratio Stanislav Savić, predsednik  Australijsko-srpske privredne komore, koji je u svom govoru istakao da je Konferencija nastala kao platforma za jačanje srpske dijaspore u multikulturalnoj Australiji, kao i izgradnju mostova između dve zemlje. Iskoristio je priliku da objavi da će naredne godine ASCC obeležiti 10 godina od svog osnivanja, te da je, od volonterske, uspela da se uzdigne na nivo organizacije koja značajno doprinosi stvaranju kulturnih, ekonomskih i društvenih veza Srbije i Australije.

Ambasador Rade Stefanović, u svom pozdravnom obraćanju, zahvalio se prisutnim gostima, organizatorima i volonterima na učešću, te izrazio nadu da će „Prva konferencija srpske dijaspore u Australiji“ doprineti bilateralnim odnosima Srbije i Australije, kao i identifikovanju mogućih oblasti buduće saradnje. Istakao je da Srbija vidi srpsku dijasporu u Australiji kao značajan faktor u bilateralnim odnosima Srbije i Australije, i u tom kontekstu, napomenuo da će 2026. godine biti obeležen značajan jubilej u diplomatskim odnosima dve države.

Osvrnuo se i na rad i porast broja učenika dopunskih škola srpskog jezika i kulture u Australiji, u kojima se nastava održava po programu iz uz finansijsku podršku Ministarstva prosvete R.Srbije, te ukazao da je R.Srbija, na ovaj način, samo u 2024. godini, „uložila blizu 200.000 australijskih dolara u svoju decu u Australiji“, odnosno u očuvanje nacionalnog i jezičkog identiteta. Posebno je istakao i značaj Srpske pravoslavne crkve u Australiji, odnosno Eparhije australijsko-novozelandske, kao jednog od stubova nacionalnog, kulturnog i duhovnog identiteta.

Poslanica Tanja Lorens se, u ime federalne ministarke dr En Ali, zahvalila na pozivu da učestvuje na ovom skupu, te pored svih prisutnih, posebno pozdravila DS MSP RS ambasadora Damjana Jovića i zahvalila na njegovom dolasku u Australiju radi prisustva Konferenciji.

Osvrnula se na višedecenijsku istoriju odnosa Srbije i Australije, koja je započela još tokom Velikog rata, kada je brojno australijsko medicinsko osoblje pomagalo srpskim vojnicima, ali i tokom Drugog svetskog rata i zajedničke savezničke borbe protiv fašizma. Napomenula je da je srpska dijaspora dala veliki doprinos u brojnim oblastima života u Australiji, te podsetila na rastuću razmenu roba i usluga između Srbije i Australije. Svoje izlaganje završila je rečenicom „Samo sloga Srbina spašava“, što je izazvalo veoma pozitivne reakcije prisutnih učesnika.

Na dobrodošlici se zahvalila i Natali Hačins, ministarka za vladine usluge Viktorije, i tim povodom pohvalila organizaciju ove konferencije. Istakla je da ovakav događaj pokazuje jačinu srpske dijaspore u Australiji, što dodatno povezuje politiku, kulturu i ekonomiju dve zemlje, kao i da srpska dijaspora izuzetno utiče na kulturni pejzaž savezne države Viktorije. Posebno je pozdravila ambasadora R.Stefanovića i zahvalila na podršci pripadnicima srpskog naroda, a što doprinosi i jačanju bialteralnih veza Srbije i Australije.

Evan Malholand, ministar u senci za multikulturalizam savezne države Viktorije, izrazio je zahvalnost organizatorima skupa na pozivu, te istakao da u saveznoj državi Viktoriji živi približno 30 hiljada Srba, kao i da on, kao pripadnik italijanske dijaspore, razume poteškoće kroz koje je prošla srpska dijaspora u Australiji. Posebno je zahvalio na prepoznavanju činjenice da vera ima veliku ulogu u izgradnji srpske zajednice, te poručio da ona predstavlja osnovu srpske dijaspore, isto koliko i očuvanje srpskog jezika.

U svom obraćanju, državni sekretar MSP RS ambasador Damjan Jović, izneo je da je čast „naći se na drugoj strani sveta, a biti tako blizu svojoj matici“. Naglasio je značaj konferencije za jačanje srpske dijaspore i veza između Srbije i Australije, istakavši činjenicu da je srpska zajednica u Australiji jedna od najvećih dijaspora R.Srbije u svetu. Simbolično se osvrnuo i na obeležavanje državnog praznika, Dana srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave, koji se praznuje 15. septembra, i, u tom kontekstu, izrazio želju da srpska dijaspora u Australiji slavi uspeh svakog pojedinca kao uspeh cele zajednice. Dodao je i da, u duhu srpskog jedinstva, bez obzira na sve razlike, srpski narod mora ostati ujedinjen.

Ukazavši na potrebu da se duh srpskog naroda prenosi na mlađe generacije koje žive daleko od Srbije, istakao je da će Srbija uvek podržavati svoju dijasporu, te da više neće ponavljati svoje greške iz prošlosti. Zahvalio se SPC što predstavlja „srceˮ srpske dijaspore, a iskoristio je priliku da se osvrne i na održavanje međunarodne specijalizovane izložbe EXPO 2027 u Beogradu, kao i obeležavanje 60. godišnjice od uspostavljanja diplomatskih odnosa Srbije i Australije u 2026. godini.

Svoju podršku ovim aktivnostima i održavanju konferencije izrazio je i mitropolit australijsko-novozelandski g.Siluan, koji je, uz blagoslov i najbolje želje svim prisutnima, izrazio uverenje da će skup doprineti jačanju duhovnih i drugih veza između Srbije i Australije. Istakao je da je SPC važan činilac na australijskom kontinentu, da predstavlja stožer zajednice i čuvara vere, srpskog jezika i kulture.

Prvi tematski panel bio je posvećen „političkim pitanjimaˮ, odnosno učešću Srba i lica srpskog porekla u političkom životu Australije, kao i njihovoj ulozi u jačanju bilateralnih odnosa Srbije i Australije. Panelisti su  bili senator Aleks Antić, poslanica Parlamenta Zapadne Australije Klara Andrić, odbornica u Melburnu i bivša gradonačelnica Dandenonga Lana Formozo, i Mihailo Mijatović, odbornik u Ferfildu (Sidnej). Moderator panela bila je Julijana Todorović, advokat.

Panelisti su se osvrnuli na svoj politički angažman, kao i na koji način je njihovo srpsko poreklo imalo ulogu u njihovom političkom profilisanju. Svi panelisti su se složili da je srpski jezik bio važan činilac u političkom delovanju, dok je senator Aleks Antić kao značajnu stvar istakao i činjenicu da je kroz srpsku muziku, hranu, sport, kulturu i veru došlo do većeg povezivanja ljudi, na čemu i dalje nastoji da radi.

Mihailo Mijatović podsetio je na svoj angažman u okviru organizacije Srpski savet Australije (SCOFA), kao i na manifestaciju Srpski festival u Sidneju, čiji je direktor, a koja svake godine okupi preko 70 hiljada ljudi. Takođe, osvrnuo se na kampanju SCOFA protiv proglašenja srpskog simbola „tri prsta“ nacističkim simbolom u Australiji, te poručio da srpska zajednica u Australiji mora biti direktna i uporna u tome da se o Srbiji iznose tačne istorijske činjenice.

Kada je reč o drugim aktivnostima od značaja za Srbiju, odbornica Lana Formozo podsetila je na podizanje državne zastave na centralnom trgu melburnške opštine Dandenong, povodom obeležavanja Sretenja – Dana državnosti R.Srbije, koja je u poslednje dve godine organizovana u saradnji sa Ambasadom RS u Kanberi, te tom prilikom ukazala i da bi druge lokalne zajednice mogle da pokušaju sa sličnim aktivnostima i podizanjem državne zastave Srbije u svojim opštinama, a povodom nacionalnog dana Srbije.  

Članica Parlamenta Zapadne Australije Klara Andrić izrazila je svoju želju za nastavkom saradnje sa institucijama R.Srbije, podsećajući da je u više navrata bila u kontaktu sa institucijama R.Srbije, a u želji da predstavi svoje političko delovanje u Australiji. Iskoristila je priliku i da najavi formiranje poslaničke Grupe prijateljstva sa R.Srbijom u Parlamentu Zapadne Australije.

U otvorenoj diskusiji, panelisti su se složili da je od suštinskog značaja dalje intenziviranje međusobne komunikacije i saradnje i zalaganje za ostvarivanje srpskih interesa u Australiji, očuvanje srpskog jezika i kulture, kao i njihovo veće prisustvo na događajima koje organizuje srpska dijaspora.

Drugi panel fokusirao se na ekonomiju, inovacije i trgovinu, odnosno mogućnosti za jačanje ekonomskih odnosa Srbije i Australije i uloge srpske dijaspore u tom procesu. Učesnici ovog panela bili su Stanislav Savić, predsednik ASCC, Rut Stjuart, bivša ambasadorka Australije u R.Srbiji, Pol O'Hejgen, predstavnik vladine institucije za promociju trgovine i ekonomske saradnje „Global Victoriaˮ, Vladimir Mirčić, direktor kompanije „Salestrekkerˮ i Branko Panić, član upravnog odbora kompanije „Global IT Factoryˮ. Moderator panela bio je Goran Drožđibob, sekretar ASCC.

Panelisti su tokom diskusije zaključili da postoji veliki potencijal za ulaganja, uglavnom malih australijskih kompanija, u srpsko tržište. Takođe, naglašeno je da Srbija poseduje snažnu bazu IT stručnjaka, kao i dobar start-ap sistem, dok Australija ima razvijene fondove kroz koje može da izdvoji sredstva za zajedničke digitalne inicijative. Govornici su takođe istakli činjenicu da je Australija svetski lider u oblasti rudarske tehnologije, da Srbija poseduje značajne rezerve litijuma i drugih kritičnih minerala, što može doprineti dodatnom jačanju ekonomskih veza Srbije i Australije.

Treći tematski panel bavio se aktivnostima i merama za očuvanje srpskog nacionalnog, jezičkog i kulturnog identiteta u Australiji. Diskusiju su vodili protojerej-stavrofor Miodrag Perić, kao predstavnik Eparhije australijsko-novozelandske, Sanja Spasojević, predsednica Srpskog saveta Zapadne Australije, Biljana Ristić, urednica „SBS radija“ na srpskom jeziku, Nada Miljanić, direktorka srpske škole „Vuk Karadžićˮ u Melburnu, i Sergej Kožul, glumac i osnivač pozorišta „Pilipendaˮ u Sidneju. Panelom je moderirala dr Nina Marković Kaze, potpredsednica SCOFA.

Tokom diskusije, izneto je da se tokom poslednjih 20 godina srpska zajednica u Australiji sve više brojčano povećava, uključujući veći broj mladih ljudi (druga i treća generacija srpsko-australijske zajednice), koja je, zbog boljih uslova putovanja, u prilici da odlazi u Srbiju i upoznaje svoje srpsko poreklo. Posebno je naglašena i uloga SPC u očuvanju nacionalnog i verskog identiteta.

Pohvaljena je uloga srpskih dopunskih škola, kao i angažman Ambasade RS u Australiji u ovoj oblasti u poslednje tri godine – kroz širenje mreža dopunskih škola u kojima se nastava održava po programu i uz finansijsku podršku Ministarstva prosvete R.Srbije.

Ukazano je i da jedan od ciljeva delovanja srpske dijaspore u Australiji treba da bude da što veći broj stranaca i pripadnika drugih zajednica prisustvuje događajima koje organizuje srpska dijaspora.

U završnom delu skupa zaključeno je da je „Prva konferencija srpske dijaspore u Australiji“ bila istorijska prilika u kojoj je srpska zajednica u Australiji mogla da „proslavi“ svoje nasleđe, definiše planove za delovanje u narednom periodu, ali i sagleda mogućnosti za širenje saradnje u oblasti ekonomije, kao i da razmisli o tome na koji način može da očuva svoj kulturni identitet za buduće generacije. U pozitivnoj atmosferi, svi prisutni su se založili za jačanje međusobnih kontakata i saradnje – ne samo između vladinih i nevladinih institucija i privrednih subjekata, već i pojedinaca. Posebno je ukazano da bi održavanje ovakvog ili sličnih skupova i događaja trebalo da postane tradicija srpske dijaspore u Australiji.